Barszcz Sosnowskiego

Jak rozpoznać Barszcz Sosnowskiego?

Barszcz Sosnowskiego jest niezwykle inwazyjnym chwastem należącym do rodziny selerowatych. Wyrasta najczęściej w miejscach nie użytkowanych przez człowieka na przykład na łąkach, odłogach i przy drogach. Natknąć się na niego można także wzdłuż brzegów jezior, rzek, na polach uprawnych, pastwiskach czy w ogrodach i parkach. W Polsce barszcz Sosnowskiego rośnie w każdym województwie, jego populacja z roku na rok wzrasta.

- barszcz01.jpg

W naszym kraju warunki rozwoju dla barszczu są wyjątkowo korzystne, dlatego niektóre rośliny dorastają aż do 3,5 czy 4 m wysokości. To nie jedyna typowa cecha tej rośliny, warto zwrócić uwagę na okrągłą, zieloną i bruzdowatą łodygę, która w dolnej części pokryta jest fioletowymi plamkami. U podstawy osiąga grubość około 8-12 cm. Wewnątrz jest pusta.

- barszcz02.jpg
 

- barszcz03.jpg

- barszcz04.jpg

Liście barszczu Sosnowskiego są bardzo duże i rozłożyste, dorastają nawet do ponad 2 metrów. Sam wygląd barszczu Sosnowskiego niejednokrotnie nasuwa skojarzenie, które ułatwia jego rozpoznanie - przypomina on ogromny koper z charakterystycznymi kwiatami zebranymi w potężny baldach,który posiada średnicę od 30 do 70 cm.

- barszcz05.jpg

Kwiatostany Barszczu Sosnowskiego to oromne wielkopromieniowe baldachy (największy na osi pędu głównego 30-75 cm i kilkadziesiąt mniejszych), złożone na ogół z kilkudziesięciu baldaszków i wyglądem przypominają wielki parasol. Białe kwiaty wydzielają charakterystyczny zapach kumaryny.

- barszcz06.jpg

Jak odróżnić Barszcz Sosnowskiego od innych gatunków.

Pomimo swojego bardzo charakterystycznego wyglądu barszcz Sosnowskiego niejednokrotnie mylony jest z innymi gatunkami roślin. Osoby, które nigdy nie widziały kaukaskich barszczyc często mylą je z innymi roślinami o dużych liściach lub rodzimym barszczem zwyczajnym. Naukowa literatura wymienia także inne gatunki, które ze względu na swój wygląd są często mylone z kaukaskimi barszczami. Należą do nich: pasternak zwyczajny, arcydzięgiel litwor, dzięgiel leśny. Rośliny te dorastają do 2 m wysokości, jednak są delikatniejsze w budowie.

- barszcz07.jpg

- barszcz08.jpg

Informacje, jak odróżnić Barszcz Sosnowskiego od Barszczu Zwyczajnego znajdą Państwo na stronie: barszcz.edu.pl/jak-odroznic-barszcz-zwyczajny-od-sosnowskiego-7-praktycznych-wskazowek

Postępowanie w przypadku poparzenia roślinami  Barszczu Sosnowskiego

 W wyniku bezpośredniego kontaktu z roślinami barszczu Sosnowskiego pojawiają się na skórze zaczerwienienia, obrzęki, pęcherze i inne objawy poparzenia. W wielu przypadkach  występują także objawy alergiczne (nudności, ból głowy, torsje, itp.). Objawy te mogą wystąpić u osób szczególnie wrażliwych nawet bez kontaktu bezpośredniego, lecz w wyniku kontaktu z  zapachem roślin lub nasion.Objawy te są spowodowane przez m. in. furokumarynę, która posiada charakter fotosensibilujący. Oznacza to, że wywołuje nadwrażliwość skóry na promieniowanie słoneczne, co stanowi niebezpieczeństwo dla zdrowia i życia ludzi.

 - barszcz09.jpg

- barszcz10.jpg

 

Ryzyko wystąpienia niepokojących objawów  wzrasta przy słonecznej pogodzie, zwłaszcza w okresie kwitnienia. Niebezpieczne olejki eteryczne zawarte są we włoskach pokrywających liście i łodygę.

Działania profilaktyczne, jakie należy podjąć w przypadku kontaktu  z tą niebezpieczną rośliną to osłonięcie poparzonego fragmentu ciała przed działaniem promieni słonecznych. Ograniczy to wystąpienie objawów alergicznych. W następstwie kontaktu bezpośredniego z roślinami barszczu występuje w miejscu kontaktu zazwyczaj swędzenie, pieczenie lub bolesność skóry

 W przypadku wystąpienia opisanych lub innych objawów będących konsekwencją kontaktu z roślinami barszczu należy bezzwłocznie udać się do lekarza!

Metody zwalczania Barszczu Sosnowskiego

 Aby skutecznie zapobiegać rozprzestrzenianiu się inwazyjnego gatunku oraz zminimalizować koszty jego zwalczania na terenach szczególnie narażonych należy podjąć zapobiegawcze kroki. Ponadto monitorować należy dotychczasowe stanowiska występowania barszczu.

Na terenach rolniczych, które nie są użytkowane zabiegi uprawowe powinny być prowadzone regularnie i jak najdłużej to możliwe. Szczególnie ważne jest to na obrzeżach pól, wzdłuż dróg, cieków wodnych, łąkach.

Gdy zawiodą sposoby zapobiegawcze i barszcz jednak pojawi się na nowych obszarach należy go zwalczać. Istnieją metody mechaniczne i chemiczne zwalczania barszczu Sosnowskiego.

Sposoby mechaniczne to: podcinanie korzeni, ścinanie roślin, koszenie, usuwanie baldachów. Poza podcinaniem korzeni żadna z tych metod nie daje efektu całkowitego niszczenia rośliny. Uzyskać to można dopiero w ciągu kilku sezonów wegetacyjnych, stosując 2–3 zabiegi rocznie.

Za pomocą orki zniszczyć można wschody barszczu, natomiast orka głęboka (24 cm) może w znaczący sposób zredukować procent kiełkujących nasion. Podcinanie lub wykopywanie korzeni powinno być wykonane dwukrotnie: wczesną wiosną oraz w połowie lata. Zalecane jest podcinanie co najmniej 10 cm poniżej powierzchni gleby. Jest to metoda pracochłonna, ale bardzo efektywna – stosowana może być w przypadku występowania pojedynczych roślin albo mało liczebnych stanowisk.

Koszenie jest metodą stosowaną na większych areałach, barszcz szybko odrasta – koszenie musi być więc powtarzane 2–3 razy w trakcie sezonu wegetacyjnego, aby nie dopuścić do zmagazynowania w korzeniach i liściach składników potrzebnych do zakwitnięcia i wydania nasion.

Kolejną metodą niszczenia jest ścinanie kwitnących roślin przed zawiązaniem nasion. Wytworzenie nowych nasion będzie w ten sposób wstrzymane. Stosując taką strategię można zlikwidować populację barszczu w ciągu kilku lat. Usuwanie baldachów może być równie skuteczne jak koszenie. Czas usuwania jest bardzo istotny. Nie należy tego robić zbyt wcześnie w sezonie, bo regeneracja następuje bardzo szybko i w rezultacie wytworzony zostanie nowy kwiatostan. Zbyt późny zabieg „ogławiania” daje ryzyko, osypywania się dojrzałych już nasion do gleby. Ścięte baldachy muszą być zebrane i zniszczone. Podobny efekt, jak wykaszanie daje przygryzanie barszczu, zwłaszcza na dużych powierzchniach, przez zwierzęta. Na pastwiskach, na których występuje barszcz zaleca się przeprowadzenie przynajmniej jednego koszenia w sezonie, aby pasza zwierząt nie była jednolita i składała się także z innych roślin. Ponadto zbyt duże nasilenie występowania barszczu może być dla zwierząt, podobnie jak dla ludzi szkodliwe powodując podrażnienia błon śluzowych, oparzenia.

Zwalczanie chemiczne:

Wyniki doświadczeń prowadzonych w kraju i za granicą wskazują na dużą przydatność w zwalczaniu barszczu herbicydów zawierających glifosat oraz trichlopyr.

Trichlopyr jest selektywny dla traw i posiada szerokie spektrum zwalczania chwastów dwuliściennych, w tym barszczu. Glifosat natomiast może być stosowany nawet w pobliżu zbiorników wodnych i jest jedyną substancją oficjalnie zarejestrowaną do zwalczania barszczu w Europie. Zalecanym terminem do stosowania glifosatu w celu zwalczania barszczu jest wczesna wiosna, gdy rośliny mają 20–50 cm wysokości i opryskanie całej rośliny jest możliwe (później jest za duża). Kolejny zabieg zalecany jest pod koniec maja, gdy pojawią się siewki, z nasion które wykiełkowały później.

Ponadto istnieją inne metody zwalczania barszczu takie, jak stosowanie soli, amoniaku, oleju opałowego i innych substancji chemicznych. Nie są one jednak szerzej zalecane, gdyż stosowanie ich ma negatywny wpływ na środowisko, glebę, wodę. W celu skuteczniejszego niszczenia barszczu Sosnowskiego najlepszym sposobem jest stosowanie kilku metod zwalczania, kombinacji mechanicznych i chemicznych.

Wykonując wszelkie zabiegi związane ze zwalczaniem barszczu wymagane są szczególne środki ostrożności spowodowane wysoką toksycznością rośliny. Żadna cześć ciała nie może być narażona na bezpośredni kontakt z rośliną. Konieczne jest zakładanie kombinezonów, rękawic i okularów ochronnych. Biorąc pod uwagę wysoką szkodliwość opisanego gatunku konieczna byłaby bardziej nagłośniona akcja medialna uświadamiająca zagrożenia, jak i propagująca instrukcje, przepisy i zakazy dotyczące postępowania z rośliną.

- barszcz11.jpg

- barszcz12.jpg


Gmina Przechlewo, dzięki wsparciu otrzymanego z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku w roku 2016 i 2017 realizowała projekt pn. " Ochrona rodzimej przyrody przed inwazją barszczu Sosnowskiego na terenie gminy Przechlewo-etap I". Koszt kwalifikowany zadania wyniósł 35.000,00 zł.

W ramach zadania, przez dwa lata usuwano stanowiska Barszczu Sosnowskiego z zinwentaryzowanego wcześniej terenu o powierzchni ok. 1,5 ha. Na realziację ww. zadania Gmina Przechlewo otrzymała dotację w wysokości 29.000,00 zł ze środkjów WFOŚiGW w Gdańsku.

 Prace związane z usuwaniem Barszczu Sosnowskiego na terenie Gminy Przechlewo prowadziła Firma Tropheus Jerzy Maciejewski, ul. Młyńska 39a, 77-320 Przechlewo, która w swojej ofercie z dnia 27.04.2016 r. zaproponowała za wykonanie prac przedstawionych w Zapytaniu ofertowytm Wójta Gminy Przechlewo z kwotę 29.000,00 zł brutto. Umowa z Wykonawcą została podpisana 29 kwietnia 2016 r. Pierwszym etapem prac było poinformowanie społeczności lokalnej o realizacji Projektu. W związku z powyższym zostały przygotowane ulotki informacyjne, które zostały przekazane mieszkańcom. Następnie od maja 2016 r. rozpoczęto usuwanie Barszczu Sosnowskiego z terenu objętego zadaniem. Prace przebiegały bezproblemowo. Ostatnie prace zakończono 19.10.2017 r.

Teren, na którym realizowane było zadanie był kontrolowany przez pracownika Urzędu Gminy odpowiadającego za prawidłowe wykonanie prac, zgodnie z umową. Podczas stosowania chemicznych środków ochrony roślin pracownicy Firmy posiadali odpwiedni ubiór uniemożliwiający bezpośredni kontakt ze środkami. Po zakończeniu prac w 2016 r. teren, na którym było realizowane zadanie został oznaczony tablicami informacyjnymi.

Barszcz Sosnowskeigo w miejscowości Pawłówko obecny jest od wielu lat. Do tej pory właściciel nieruchomości, na których rośnie Barszcz Sosnowskiego nie potrafił w sposób skuteczny go wyeliminować, przez co skupisk rośliny było coraz więcej. Możliwość wsparcia finansowego ze środków WFOŚ umożliwiła Gminie podjęcie prac związanych z jego usuwaniem z ww. terenu.

 Poniższe zdjęcia przedstawiają inwentaryzowany Barszcz Sosnowskiego w 2015 r.

 - barszcz14.jpg

- barszcz15.jpg

 

- barszcz16.jpg

 

Teren objęty zadaniem to przede wszystkim użytki zielone, nieużytki oraz grunty orne zabudowanych.
W 2015 r. podczas inwentaryzacji oszacowano, że barszcz rozmieszczony jest na powierzchni ok. 1,5 ha.

Prace zostały rozłożone na okres dwóch lat. Jako metodę eliminacji Barszczu Sosnowskiego wybrano koszenie wraz z mazakowaniem. W kilku miejscach, gdzie teren jest trudno dostępny wybrano koszenie ręczne, natomiast na pozostałym terenie zastosowano koszenie mechaniczne. Mazakowanie, czyli punktowe smarowanie roślin herbicydem pozwala eliminować okazy barszczu, nie narażając innych roślin.
Metoda koszenia natomiast polega na ścięciu rośliny w miarę blisko powierzchni gleby. I w tym przypadku ważny jest okres przeprowadzenia zabiegu oraz jego powtarzalność w jednym sezonie. Rośliny należy kosić przed ich owocowaniem, ponieważ skoszenie w trakcie owocowania może doprowadzić do rozsiania nasion na znacznej powierzchni. Metody te były stosowane naprzemiennie: koszenie w miesiącach V, VII, VIII, X, a mazakowanie w VI i VIII zarówno w roku 2016 jak i 2017.

UWAGA !

Stanowiska Barszczu Sosnowskiego należy zgłaszać do Urzędu Gminy w Przechlewie

ul. Człuchowska 26, 77-320 Przechlewo – pokój nr 4

numer telefonu 59 83 34 301

 e-mail: odpady@przechlewo.pl


Działania podjęte przez Gminę Przechlewo:

Rok 2016 i 2017

Gmina Przechlewo, dzięki wsparciu otrzymanego z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku w roku 2016 i 2017 realizowała projekt pn. "Ochrona rodzimej przyrody przed inwazją barszczu Sosnowskiego na terenie gminy Przechlewo-etap I". Koszt kwalifikowany zadania wyniósł 35.000,00 zł.

W ramach zadania, przez dwa lata usuwano stanowiska Barszczu Sosnowskiego z zinwentaryzowanego wcześniej terenu o powierzchni ok. 1,5 ha. Na realizację ww. zadania Gmina Przechlewo otrzymała dotację w wysokości 29.000,00 zł ze środków WFOŚiGW w Gdańsku.


Rok 2018 - etap II

Zadanie pn:  "Ochrona rodzimej przyrody przed inwazją barszczu Sosnowskiego na terenie gminy Przechlewo - etap II"zostało zrealizowane w ramach konkursu ogłoszonego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku na zadania z zakresu ochrony przyrody województwa pomorskiego (edycja 2018).

Koszt kwalifikowany zadania wyniósł 14.500,00 zł brutto.

Gmina Przechlewo na realizację powyższego zadania otrzymała dotację w wysokości  12.500,00 zł brutto ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku.

Pozostałe koszty zadania w wysokości 2.000,00 zł brutto stanowiły wkład własny Gminy Przechlewo. 

Zadanie polegało na usuwaniu stanowisku Barszczu Sosnowskiego w miejscowości Pawłówko w roku 2018 i było kontynuacją prac, które były prowadzone w roku 2016 i 2017 w ramach dotacji z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku na zadanie pn. " Ochrona rodzimej przyrody przed inwazjąBarszczu Sosnowskiego na terenie Gminy Przechlewo – etap I". W ramach pierwszego projektu opracowano broszury o zagrożeniach, jakie niesie kontakt z Barszczem Sosnowskiego, a teren, na którym były prowadzone prace został oznaczony tablicami informacyjnymi. Jako metodę zwalczania wybrano wykaszanie mechaniczne i ręczne oraz mazkowanie.

 W kilku miejscach, gdzie teren jest trudno dostępny wybrano koszenie ręczne, natomiast na pozostałym terenie zastosowano koszenie mechaniczne. Mazakowanie, czyli punktowe smarowanie roślin herbicydem pozwala eliminować okazy barszczu, nie narażając innych roślin.
Metoda koszenia natomiast polega na ścięciu rośliny w miarę blisko powierzchni gleby. I w tym przypadku ważny jest okres przeprowadzenia zabiegu oraz jego powtarzalność w jednym sezonie. Rośliny należy kosić przed ich owocowaniem, ponieważ skoszenie w trakcie owocowania może doprowadzić do rozsiania nasion na znacznej powierzchni. Metody te były stosowane naprzemiennie: koszenie w miesiącach V, VII, VIII, X, a mazakowanie w VI i VIII.


Rok 2019 - etap III

Zadanie pn: „Ochrona rodzimej przyrody przed inwazją barszczu Sosnowskiego na terenie gminy Przechlewo – etap III" zostało zrealizowane w ramach konkursu ogłoszonego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku na zadania z zakresu ochrony przyrody województwa pomorskiego (edycja 2019). Koszt kwalifikowany zadania wyniósł: 11.700,00 zł brutto. Gmina Przechlewo na realizację powyższego zadania otrzymała dotację w wysokości 9700,00 zł brutto ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Pozostałe koszty zadania w wysokości 2.000,00 zł brutto stanowiły wkład własny Gminy Przechlewo.


Rok 2020 - etap IV

Zadanie pod nazwą: „Ochrona rodzimej przyrody przed inwazją barszczu Sosnowskiego na terenie gminy Przechlewo – etap IV" jest realizowane w ramach konkursu ogłoszonego przez Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku na zadania z zakresu ochrony przyrody województwa pomorskiego (edycja 2020).

Koszt kwalifikowany zadania wynosi: 14.800,00 zł brutto.

Gmina Przechlewo na realizację powyższego zadania otrzymała dotację w wysokości 11.800,00 zł brutto ze środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku. Pozostałe koszty zadania w wysokości 3.000,00 zł brutto stanowi wkład własny Gminy Przechlewo.


Rok 2021 - etap V

Gmina Przechlewo otrzymała w 2021 r. dofinansowanie w formie dotacji do kwoty 11.000,00 zł z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Gdańsku na zadanie pod nazwą: „Ochrona rodzimej przyrody przed inwazją Barszczu Sosnowskiego na terenie gminy Przechlewo – etap V”. Koszt kwalifikowany zadania to 13.000,00 zł.

Zadanie polega na usunięciu skupisk Barszczu Sosnowskiego w miejscowościach, na których zinwentaryzowano występowanie niebezpiecznego gatunku obcego jakim jest Barszcz Sosnowskiego. Eliminacja Barszczu Sosnowskiego będzie odbywała się poprzez zastosowanie następujących metod: koszenie mechaniczne, koszenie ręczne oraz mazakowanie.


Rok 2022 - etap VI: Zwalczanie barszczu Sosnowskiego na terenie gminy Przechlewo – edycja 2022

Umowa dotacji
nr WFOŚ/D/III-59.S/6159/2022 z dnia 30 sierpnia 2022 r .

Gmina Przechlewo otrzymała w 2022 r.  dofinansowanie w  formie dotacji  do kwoty 24 600,00 zł z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej  w Gdańsku w ramach naboru wniosków z zakresu zwalczania roślin inwazyjnych gatunków obcych w  województwie pomorskim – edycja 2022.

Koszt kwalifikowany zadania wyniósł: 26 600,00 zł brutto.

Pozostałe koszty zadania w wysokości 2.000,00 zł brutto stanowiły wkład własny Gminy Przechlewo. 

 Zadanie pn. „Zwalczanie barszczu Sosnowskiego na terenie gminy Przechlewo – edycja 2022”  polegało na usunięciu skupisk Barszczu Sosnowskiego w miejscowościach, na których zinwentaryzowano występowanie niebezpiecznego gatunku obcego jakim jest barszcz Sosnowskiego oraz było kontynuacją prac, które prowadzone było w latach 2016-2021. Eliminacja barszczu Sosnowskiego odbywała się poprzez zastosowanie następujących metod: koszenie mechaniczne, koszenie ręczne oraz mazakowanie.

W kilku miejscach, gdzie teren jest trudno dostępny wybrano koszenie ręczne, natomiast na pozostałym terenie zastosowano koszenie mechaniczne. Mazakowanie, czyli punktowe smarowanie roślin herbicydem pozwala eliminować okazy barszczu, nie narażając innych roślin.
Metoda koszenia natomiast polega na ścięciu rośliny w miarę blisko powierzchni gleby. I w tym przypadku ważny jest okres przeprowadzenia zabiegu oraz jego powtarzalność w jednym sezonie. Rośliny należy kosić przed ich owocowaniem, ponieważ skoszenie w trakcie owocowania może doprowadzić do rozsiania nasion na znacznej powierzchni. Metody te były stosowane naprzemiennie: koszenie w miesiącach V, VII, VIII, X, a mazakowanie w VI i VIII.


Rok 2023 - etap VII: Zwalczanie barszczu Sosnowskiego na terenie gminy Przechlewo – edycja 2023

Umowa dotacji

Nr WFOŚ/D/III-59.S/4384/2023 z dnia 20 czerwca 2023 r.

Gmina Przechlewo otrzymała w 2023 r.  dofinansowanie w  formie dotacji  do kwoty 16 010,00 zł z Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej  w Gdańsku w ramach Konkursu na zadania z zakresu ochrony przyrody województwa pomorskiego (edycja 2023).

Koszt kwalifikowany zadania wyniósł: 19 010,00 zł brutto.

Pozostałe koszty zadania w wysokości 3.000,00 zł brutto stanowiły wkład własny Gminy Przechlewo. 

Zadanie pn. „Zwalczanie barszczu Sosnowskiego na terenie gminy Przechlewo – edycja 2023”  polegało na usunięciu skupisk barszczu Sosnowskiego w miejscowościach, na których zinwentaryzowano występowanie niebezpiecznego gatunku obcego jakim jest barszcz Sosnowskiego oraz było kontynuacją prac, które prowadzone było w latach 2016-2022. Eliminacja barszczu Sosnowskiego odbywała się poprzez zastosowanie następujących metod: koszenie mechaniczne, koszenie ręczne oraz mazakowanie.

W kilku miejscach, gdzie teren jest trudno dostępny wybrano koszenie ręczne, natomiast na pozostałym terenie zastosowano koszenie mechaniczne. Mazakowanie, czyli punktowe smarowanie roślin herbicydem pozwala eliminować okazy barszczu, nie narażając innych roślin.
Metoda koszenia natomiast polega na ścięciu rośliny w miarę blisko powierzchni gleby. I w tym przypadku ważny jest okres przeprowadzenia zabiegu oraz jego powtarzalność w jednym sezonie. Rośliny należy kosić przed ich owocowaniem, ponieważ skoszenie w trakcie owocowania może doprowadzić do rozsiania nasion na znacznej powierzchni. Metody te były stosowane następująco: koszenie w miesiącach V, VIII, X, a mazakowanie w VI.

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska
i Gospodarki Wodnej w Gdańsku

www.wfos.gdansk.pl